De Hoge Raad en het fietsmandje

De Hoge Raad moest er aan te pas komen om een eenvoudig IE zaak over een fietsmandje ‘af te maken’. De feiten waren heel simpel. Bedrijf A (Basil), verkoopt o.a. fietsmandjes. Bedrijf B (New Looxs) doet dat eveneens. Het probleem: ze lijken erg op elkaar.

Beurs

Basil heeft in augustus 2011 met een serie fietsmandjes op de Eurobike beurs gestaan. New Looxs stond ruim een jaar later eveneens op de Eurobike met haar eigen fietsmandjes, maar die blijken een grote gelijkenis te vertonen met de fietsmandjes van Basil.

Aanpassingen

Die gelijkenis is ook niet zo vreemd, want New Lookxs had gedurende de maanden voorafgaand aan de beurs in 2012 tweemaal Basil benaderd, eerst met het verzoek om enkele producten aan haar toe te zenden en de tweede keer met de mededeling, dat men enige aanpassingen aan het product wenste. Hoe dan ook, de kennelijk poging tot onderhandeling van Basil, leidde niet tot het gewenste resultaat. Maar wel tot namaak.

Ambachtelijk voorwerp

De vraag was alleen, was hier sprake van een auteursrechtelijke inbreuk of hadden we hier met een model te maken. Een model is een op industrieel of ambachtelijke wijze vervaardigd voorwerp. Zo’n voorwerp is beschermd krachtens de Modellenwet, waarbij de voorwaarde geldt, dat het voorwerp ‘nieuw’ is en een ‘eigen karakter’ heeft.

Geen persoonlijk stempel

Basil wendt zich op grond van zowel auteursrechtinbreuk als modelrechtinbreuk, tot de kortgeding rechter. Deze stelt Basil in het gelijk op grond van het auteursrecht. New Lookx gaat in hoger beroep bij het Gerechtshof en dat stelt Basis wederom in het gelijk, maar nu op grond van het modelrecht. De hogere rechter vindt namelijk, dat de fietsmandjes niet voldoende het ‘persoonlijk stempel van de maker’ dragen, een eis die de Auteurswet stelt aan de beschermbaarheid van een werk. Maar de mandjes van Basil waren volgens het Hof wel ‘nieuw’ t.o.v.die van New Looxs (ze waren eerder op de beurs) en ze hadden ook een voldoende ‘eigen karakter’.

Hoge Raad

Maar New Looxs gaf zich met deze twee voor haar tegenvallende uitspraken (op verschillende grondslag) niet gewonnen. Zij vroeg de Hoge Raad het vonnis van het Hof te vernietigen, omdat de rechter een in eerste instantie uitgespoken veroordeling niet zou mogen vervangen door eenzelfde veroordeling, maar dan op een andere grondslag. Dat mag wel volgens de Hoge Raad, alleen mag die tweede veroordeling dan geen betrekking hebben op andere (of meer) gedragingen dan de eerste veroordeling. En daar was geen sprake van.

Ontlening

New Looxs zei ook, dat het vonnis van het Hof niet door de beugel kon, omdat het er vanuit zou gaan, dat van een inbreuk op het modelrecht alleen sprake kon zijn, als het inbreukmakende voorwerp een letterlijke kopie is van het andere voorwerp. Die veronderstelling is onjuist, zegt de Hoge Raad. Het is voldoende, als vast komt te staan, dat een voorwerp is ‘ontleend’ aan het voorwerp waarvoor de bescherming wordt ingeroepen.

Driemaal scheepsrecht

Dat de fietsmandjes van New Looxs waren ontleend aan die van Basil was wel duidelijk. New Looxs had daar, met haar doorzichtige actie naar Bodil toe, geen twijfel over laten bestaan. De combinatie van de gelijkenis tussen de fietsmandjes en de feiten (beide e-mails van New Looxs aan Basil), was voldoende om inbreuk op het modelrecht aan te nemen. Driemaal scheepsrecht dus voor Basil. New Looxs moet misschien eens gaan nadenken over een naamswijziging.